1264. Bitwa pod Brańskiem

Bitwa pod Brańskiem to bitwa stoczona 23 czerwca 1264 pomiędzy Jaćwingami a wojskami polskimi w czasie wyprawy zbrojnej zorganizowanej przez księcia Bolesława V Wstydliwego. Na początku 1264 Jaćwingowie najechali ziemię sandomierską, docierając aż pod Tarczek w Górach Świętokrzyskich, dokonując poważnych spustoszeń. W odwecie książę krakowski Bolesław Wstydliwy zorganizował wyprawę przeciwko Jaćwingom. Wyprawa miała na celu powstrzymanie niszczycielskich najazdów oraz szerzenie religii chrześcijańskiej. Dobrze zorganizowana armia polska dotarła do Brańska, gdzie prawdopodobnie w krwawym i zaciętym boju starła się z Jaćwingami dowodzonymi przez wodza Komata (Kumata). Wojownicze plemię poniosło druzgocącą klęskę, a sam Komat poległ. Według legendy dla walecznego wodza Komata usypano kurhan, a miejsce bitwy do dzisiaj zwane jest Kumatowym Uroczyskiem. Mimo militarnego sukcesu Bolesławowi Wstydliwemu nie udało się rozszerzyć chrześcijaństwa ani zażegnać jaćwieskiego niebezpieczeństwa, które utrzymywało się jeszcze przez blisko dwadzieścia lat.