1655. Wkroczenie armii szwedzkiej na ziemie Rzeczypospolitej

21 lipca 1655 r. na ziemie Rzeczypospolitej wkroczyła z Pomorza Szczecińskiego armia szwedzka dowodzona przez Arvida Wittenberga. Rozpoczął się tzw. potop szwedzki, czyli najazd armii szwedzkiej na ziemie polskie. Szwecja była państwem bardzo zaborczym i postanowiła skorzystać z osłabienia Polski. Na Ukrainie trwało powstanie kozackie Bohdana Chmielnickiego, a wojska rosyjskie zdołały opanować większość ziem litewskich. Opór armii szwedzkiej miało stawić pospolite ruszenie zgromadzone pod Ujściem i Wieluniem. Dowodzone przez wojewodów Krzysztofa Opalińskiego i Andrzeja Grudzińskiego, opierało się jednak tylko jeden dzień, po czym podpisano kapitulację. Na jej podstawie szlachta i Kościół miały zachować przywileje.

Druga armia szwedzka dowodzona przez Magnusa de la Gardie wkroczyła do Rzeczypospolitej z terenu Inflant. Ona również nie napotkała większego oporu. Dowódca szwedzki zapowiadał pomoc dla szlachty w walce z najazdem rosyjskim. Wpłynęło to na decyzję hetmana Janusza Radziwiłła, który oddał Szwedom pod władanie Litwę.

 

Wojska szwedzkie szybko zajęły Warszawę, a król Jan Kazimierz zmuszony był do ucieczki na Śląsk. Wydawało się, że Rzeczpospolita jest w sytuacji beznadziejnej. Jednak bezwzględność wojsk szwedzkich i nieprzestrzeganie przez nie umów doprowadziło do powstania oporu przeciw Szwedom. Potop zakończył się dopiero w 1660 r. Rzeczpospolita wyszła z niego zrujnowana i osłabiona.