Podwójnie Wyklęty – kpt. Romuald Rajs ps. Bury

Film „Podwójnie Wyklęty” w reż. Ewy Szakalickiej powstał w 2017 roku i pokazuje prawdziwy obraz trudnych dni, kiedy okupacja sowiecka zaczęła się na dobre, granice na wschodzie jeszcze są płynne a na Podlasiu szaleje NKWD i bezpieka. I w tym trudnym czasie Żołnierze Wojska Polskiego, którzy przysięgali bronić Polski muszą się ukrywać po lasach i bronić ludności cywilnej, a także stać na straży sprawiedliwości.

Dzięki filmowi poznajemy najważniejsze momenty z życia Romalda Rajsa od najmłodszych lat, gdzie się urodził, uczył, jak zdobywał doświadczenie, by na końcu zobaczyć jakim był żołnierzem. A był bardzo dobrym żołnierzem i dowódcą, o czym świadczą otrzymane odznaczenia za zasługi dla Polski:

• Krzyż Walecznych (nadany 9 kwietnia 1944)
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (nadany w lipcu 1944)
• Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari (nadany w styczniu 1946)
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami (nadany w sierpniu 1945)

Romuald Rajs w 1943

Film zrealizowany jest w bardzo pomysłowy, ciekawy oraz wnikliwy i subiektywny sposób. Widać, że Pani Szakalicka bardzo dobrze poznała historię kpt. Rajsa i pokazują nam ją w bardzo przystępny sposób. Przeplatają się w filmie sceny historyczne z wywiadami różnych osób i opowieściami z różnego okresu życia kpt. Rajsa. Najbardziej przykre są te, w których widać ewidentne zmanipulowane kłamstwa, wymyślone i powtarzane przez komunistów od 1946 r., które o zgrozo, nadal funkcjonują w przestrzeni publicznej. Smutne jest to, że ludzie zza przysłowiowego pieca, dzisiaj oceniają ciężkie lata sowieckiej okupacji, gdzie po mordach na niewinnych Polakach jedyną ochroną, było Wojsko Polskie działające w podziemiu.

Zrehabilitowany, czy na pewno?

Bardzo ważną informację, o której większość osób nie wie, jest fakt, że w 1995 roku kpt. Rajs został w pełni zrehabilitowany. A mimo to cały czas próbuje się umniejszyć zasługi lub wręcz oczerniać naszego bohatera. Niestety nie zostało to powiedziane w filmie, ale Pani Reżyser, po filmie uzupełnia informacje, które się w filmie nie znalazły.

Najbardziej wzruszające dla mnie były momenty, gdzie występował syn kpt. Rajsa. Ten dojrzały już człowiek pokazywał pamiątki, zdjęcia i przedmioty, które kiedyś należały do jego taty. Jest ich niewiele, ale obchodzi się z nimi wciąż delikatnie, bo mają dla niego największą wartość. Nawet ciężko mi sobie wyobrażać, co czuł poznając prawdę o swoim tacie i tą nagonką, która szarga jego dobre imię.

IX Festiwal NNW Gdynia 2017

Na Festiwalu „Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci” Ewa Szakalicka została szczególnie doceniona. Za film „Podwójnie wyklęty” otrzymała nagrodę im. Janusza Krupskiego, nagrodę specjalną dyrektora festiwalu, a także wyróżnienie głównego jury.

Kompania szturmowa 3 Brygady Wileńskiej AK wychodzi z kościoła w Turgielach na czele ppor. Romuald Rajs „Bury”
kwiecień 1944