Państwo jest bogate bogactwem swoich obywateli – Adam Smith

Adam Smith uważany jest za ojca ekonomii klasycznej. Jego praca „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów”, opublikowane w 1776 roku było pierwszą systematyczną pracą w dziedzinie ekonomii. Jego teorie do dziś wykładane są na wszystkich uniwersytetach ekonomicznych oraz omawiane na konferencjach na całym świecie.

„Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów„ składa się z pięciu części wydanych w dwóch tomach. Składają się na nie tezy:

• Państwo powinno spełniać trzy główne zadania:
  1. ochrona przed przemocą i inwazją innych państw,
  2. ochrona każdego obywatela przed „niesprawiedliwością lub uciskiem” (w oryginale opression) ze strony innych obywateli, czyli obowiązek utrzymania wymiaru sprawiedliwości ,
  3. obowiązek budowy i utrzymania infrastruktury oraz instytucji publicznej.
• Publiczne instytucje naukowe i edukacyjne są niezbędne z kilku powodów:
  1. edukacja prywatna odpowiada na istniejący popyt. W związku z tym ma charakter ściśle użytkowy i nie jest w stanie utrzymać aparatu służącego ogólnym badaniom naukowym (badania podstawowe we współczesnym znaczeniu).
  2. instytucje publiczne mogą stosunkowo najmniejszym kosztem zapewnić wyposażenie jak największej liczby obywateli w wiedzę na pewnym minimalnym poziomie. Oba działania mają szereg korzyści dla całego społeczeństwa.

„Wielkie narody ubożeją nie przez prywatne marnotrawstwo i złe postępowanie, lecz przez takie właśnie cechy organów publicznych”

Jak widać, rola państwa jest mocno ograniczona. Rządzący mają zadbać o bezpieczeństwo obywateli, natomiast reszta pozostawiona jest w rękach ludzi. Na tym polega kapitalizm, na bogaceniu się ludzi, dzięki pracy swoich rąk. Natomiast na świecie szaleje socjalizm, który pożera pieniądze zabrane pracującym uczciwie ludziom. Z zabranych pieniędzy utrzymuje się ludzi niepracujących, oraz rzeszę bezużytecznych urzędników, którzy wykonują całą masę niepotrzebnej nikomu pracy. Kolejną rzeczą, która rośnie w socjalizmie to podatki oraz bezpośrednio związane z nią ceny wszystkich artykułów. Masło już kosztuje ponad 6 zł – za chwile okaże się, że chleb z masłem będzie towarem luksusowym.

Czy zastanawialiście się kiedyś dlaczego jeszcze 30 lat temu wystarczyło, że mężczyzna pracował i spokojnie starczało rodzinie na wszystko, a teraz pracuje mąż i żona i ledwo wiążą koniec z końcem? Dzieci w tym czasie „wychowuje” szkoła, bo rodzice ciągle w pracy. Jest to bardziej złożony problem, dlatego póki co skupię się na pokazywaniu, że socjalizm, szalejąca biurokracja, ograniczają naszą wolność.

Ostatnio przy okazji awarii drukarek w kasach fiskalnych wspomniałam, jak bardzo zniewoleni przez system i urzędników, którzy reprezentuję ten system, gnębieni są przedsiębiorcy. To co się teraz dzieje w Polsce nie ma nic wspólnego z wolnym rynkiem, kapitalizmem, bogactwem i budowaniem klasy średniej.

Ważną kwestią jest szkolnictwo i jak słusznie zauważa Smith prywatne szkoły będą nastawione tylko na zysk i dostosują się do potrzeb rynku, ale patrząc na to co się dzieje teraz w szkołach państwowych, to nie wiem czy pokażę chociaż procent marnotrawstwa jakie się tam uprawia. Dlatego nie dziwię się, że rodzice korzystają z edukacji domowej przynajmniej w podstawówce, a czasami i w szkole średniej. Dzieci szybciej przerabiają materiał Ministerstwa Edukacji Narodowej i mają czas na rozwijanie swoich zainteresowań i pasji.

Wracając do szkoły, kiedyś jak ktoś się nie chciał uczyć, powtarzał klasę i to było normalne i zdrowe. Jak ktoś się starał, ale mu nie szło, bo ewidentnie nie jego temat, to nauczyciele pomagali i wyciągali na 3= było. Zresztą jak był słaby z polskiego to był dobry z matmy i fizyki. Nikt z tego nie robił afery. Teraz zdają wszyscy, nie ma innej opcji. Umiesz, nie umiesz, idziesz do kolejnej klasy. I to jest dla mnie bardzo niesprawiedliwe, bo idą w jednym rzędzie wszyscy. Patrząc z boku każdy jest taki sam.

Sam program też widzę, jak co roku jest obniżany. Kiedyś szkolnictwo w Polsce było na bardzo wysokim poziomie i z tego słynęliśmy na całym świecie. Wszyscy chcieli u nas studiować. Teraz poziom tak obniżono, żeby każdy mógł mieć tytuł magistra z kierunku jaki chce. Brzmi strasznie, ale tak jest. Więc skoro szkolnictwo państwowe nie spełnia swoich podstawowych założeń to rodzi się pytanie, po co ono jest?

Zawsze słyszę, żeby nie było analfabetyzmu, żeby ludzie się uczyli życia, poprzez takie małe społeczności. Tylko, że kulturę osobistą, jak się zachować i umieć żyć z innymi, dzieci powinni wynieść z domu. Czy rodzice naprawdę nie poświęcają swoim dzieciom już tyle czasu co kiedyś? Tak, a odpowiedź powyżej, bo oboje pracują od rana do nocy, żeby wiązać koniec z końcem i nie mają czasu już na nic. Wpadliśmy w jakąś spiralę marnotrawności, braku pomysłów i dalekosiężnych planów. Chyba, że planem jest to, że jako społeczeństwo mamy być coraz głupsi, nie interesować się niczym i egzystować, bo ciężko to nazwać życiem.

Co do dostępu do materiałów, o których pisze Smith, jest to realne i miało by sens, jakby w klasach było po 5-6 uczniów. Niestety klasy liczą po 20 uczniów i więcej i nawet zwykłe zajęcia z chemii, gdzie można było wytłumaczyć i pokazać pewne zjawiska i reakcje, są rozpisywane wzorem na tablicy i do wkucia na pamięć, do najbliższej klasówki. A chyba nie taki był zamysł autora. Dlatego przychylam się mimo wszystko do prywatnych szkół, licząc na to, że będzie w końcu popyt na wiedzę i ludzie będą chcieli się kształcić i osiągać wielkie rzeczy dla naszego kraju.

Znani zwolennicy teorii Smitha:
Margaret Thatcher
Ronald Reagan
James M. Buchanan
Victoria Curzon-Price

„Niczego innego nie uczą się rządy od siebie nawzajem, jak tylko sposobów wyciągania ludziom pieniędzy z kieszeni”

Ważniejsze daty z życia Adama Smitha:

• ​1723 – 5 czerwca, Adam Smith zostaje ochrzczony w Kirkcaldy.
• 1732-1737 – Uczęszcza do szkoły miejskiej w Kirkcaldy.
• 1737-1740 – Studiuje na Uniwersytecie w Glasgow.
• 1740-1746 – Jest studentem Balliol College (Oksford).
• 1746-1748 – Mieszka z matką w Kirkcaldy.
• 1748-1751 – Prowadzi wykłady publiczne w Edynburgu.
• 1751-1752 – Jest profesorem logiki w Glasgow.
• 1752 – Zostaje członkiem Literary Society w Glasgow i Philosophical Society w Edynburgu.
• 1752-1763 – Jest profesorem filozofii moralnej w Glasgow.
• 1754 – Zostaje członkiem edynburskiego Select Society.
• 1755-1756 – Współpracuje z „Edinburgh Review”.
• 1759 – Ukazuje się Teoria uczuć moralnych.
• 1762 – Uniwersytet w Glasgow nadaje mu stopień doktora praw (LL.D).
• 1764-1766 – Jest tutorem 3. diuka Buccleuch podczas jego podroży na kontynent.
• 1765 – Odwiedza Genewę i spotyka się z Wolterem (listopad-grudzień).
• 1766 – Przebywa w Paryżu (styczeń-październik), odwiedza tamtejsze salony, zawiera znajomości z przedstawicielami francuskiego Oświecenia.
• 1766-1767 – Przebywa w Londynie (listopad-marzec), współpracuje z Townshendem i Shelburnem, zostaje wybrany na członka londyńskiego Royal Society (21 maja 1766 r., od 27 maja 1773 r. członek rzeczywisty).
• 1767-1773 – Mieszka z matką w Kirkcaldy i pracuje nad Bogactwem narodów.
• 1773-1776 – Przebywa w Londynie, przygotowuje do druku Bogactwo narodów, zostaje członkiem londyńskiego The Club.
• 1776 – Ukazuje się Bogactwo narodów (9 marca); przebywa w Kirkcaldy (maj-grudzień), odwiedza Hume’a podczas jego ostatniej choroby.
• 1777 – Mieszka w Londynie (styczeń-październik); w styczniu „Scots Magazine” publikuje jego list do W. Strahana (z 9 listopada 1776) o śmierci Hume’a.
• 1778 – Otrzymuje nominację na członka królewskiej komisji ds. ceł i akcyzy od soli w Szkocji; osiedla się z matką i kuzynką w Edynburgu (Panmure House, Canongate).
• 1783 – Zostaje członkiem założycielem edynburskiego Royal Society i jednym z przewodniczących wydziału literatury.
• 1784 – 23 maja umiera jego matka.
• 1787 – Przebywa w Londynie (marzec-sierpień); jest nieoficjalnym doradcą rządu Pitta jr.; 15 listopada zostaje wybrany Lordem Rektorem Uniwersytetu w Glasgow.
• 1789 – Ukazuje się V wydanie Bogactwa narodów.
• 1790 – Ukazuje się VI, poszerzone wydanie Teorii uczuć moralnych; 17 lipca umiera, zostaje pochowany na cmentarzu Canongate w Edynburgu.

Dla osób zainteresowanych tematem polecam:
Adam Smith, Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów. Tom 1, Tom 2, PWN 2019

Katalog wystawy Adam Smith Ojciec Ekonomii Klasycznej

Encyklopedia zarządzania:
Adam_Smith

Wikipedia:
Adam_Smith
Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów